Το Φως, και πού ρίχνει τη σκιά του

Η ιστορία ενός  χαμένου έργου τέχνης από τα χρόνια της Κατοχής, οι δεσμοί που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν,  η απώλεια,  τα βογγητά των πεινασμένων του πολέμου, το αίμα που ζητούσε εκδίκηση, το ελληνικό φως, οι μνήμες,  και φυσικά μια …ιστορία αγάπης που δεν ξεπεράστηκε ποτέ, βρίσκονται στον καμβά της Ντορίνας Παπαλιού και του βιβλίου της «Το Απαραίτητο Φως» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ.

Η Λουίζ Χατζηλουκά  είναι  ζωγράφος, από μητέρα βρετανίδα.  Εκτελείται από τους Γερμανούς την Άνοιξη του  1944 και η εγγονή της, ανθρωπολόγος σε αγγλικό ερευνητικό ίδρυμα, Λουίζα Λασκαράτου, φτάνει το 2006 στην Αθήνα για να αναζητήσει τα λιγοστά  ίχνη από την ιστορία της άγνωστης γιαγιάς της με αφορμή, τη διαδρομή ενός εξαφανισμένου έργου της, για το οποίο ο πατέρας της είχε αφηγηθεί πολλά.  

Οι δυο γυναίκες έχουν πολλά κοινά.  Τα ανακαλύπτει η πρωταγωνίστρια στην πορεία, αναγνωρίζοντας σε κάθε της βήμα την ελλειμματική σχέση που είχε με τον πατέρα της, γιο της Λουίζ Χατζηλουκά, Νικηφόρο Λασκαράτο.   Η συγγραφέας περιγράφει εύστοχα τους χαρακτήρες και τις ψυχολογικές στάσεις των δύο γυναικών, τα γιατί τους, τις σκέψεις , τα λόγια και τις πράξεις τους.  Γίνεται τόσο ακριβής για τη στάση τους, που κάνει τον αναγνώστη να ταυτιστεί, εκτός από τις λιγοστές στιγμές που μπορεί να αμφιβάλει για λίγα λεπτά, διαβάζοντας κάποιες  μικρές ανολοκλήρωτες φράσεις τους, τις οποίες δεν μπορεί να μαντέψει…

Το ίδιο εύστοχα στήνει και την πλοκή του μυθιστορήματός της.   Γιατί ο πίνακας του διάσημου ζωγράφου ,παππού της Λουίζ Χατζηλουκά,  Τζόναθαν Ντόντσον, που προσφέρθηκε από τον σύζυγό της στους Γερμανούς με αντάλλαγμα τη διάσωσή της, απέτυχε να τη σώσει; Πού μπορεί να βρίσκεται ο πίνακας; Και πώς εξαφανίστηκε; Και γιατί εμφανίζει άραγε τόσες ομοιότητες στην τεχνοτροπία του,  με την τεχνοτροποία ενός διάσημου ζωγράφου;  Τι ρόλο έπαιξε τελικά η τέχνη, στη ζωή και την αλήθεια της Λουίζας Λασκαράτου;  Ποια ήταν η αλήθεια; ήταν η δική της αλήθεια ή μια άλλη;

Φιλόδοξο το εγχείρημα της Ντορίνας Παπαλιού και ο αναγνώστης της δεν αισθάνεται ότι  μένει στο τέλος με απορίες.  Η συγγραφέας του δίνει όλες τις απαντήσεις για όλες τις λεπτομέρειες που τον προβλημάτισαν στην πορεία της έντεχνα περιποιημένης πλοκής.  Εάν δεν υπήρχαν μάλιστα οι ατέλειες της επιμέλειας,  καθώς και οι τεράστιες προτάσεις –εν είδει παραγράφου-  με τις πολλαπλές δευτερεύουσες και παρενθετικές φράσεις, τότε θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για ένα πραγματικά εξαιρετικό αποτέλεσμα.