Το μυθιστορηματικά πολύ έντονο βιβλίο, χωρίς ωστόσο να γίνεται μελό, είναι
η χαίνουσα πληγή της κόρης που χτυπάει τη μάνα εκεί που πονάει
περισσότερο, στη γυναικεία της υπόσταση. Η μάνα γίνεται το σπίτι από το
οποίο η κόρη φεύγει, γιατί δεν υπάρχει τίποτε γνώριμο πια εκεί. Όλα είναι
σκοτεινά και ο αναγνώστης συνειδητοποιεί οτι τίποτε δεν είναι χειρότερο,
από την ποινή της γνώσης της ίδιας μας της κατάρρευσης.
Η Τάρα και η Αντάρα είναι μάνα και κόρη, στην εύπορη κοινωνία της Ινδίας.
Δυο γυναίκες με διαφορετικές ζωές, με διαφορετικά θέλω, με άλλους
στόχους με άλλες ιδέες, μα τόσο ίδιες στο βάθος και στην ουσία τους. Δεν
είναι τυχαία ούτε καν η λεπτομέρεια ότι το ένα όνομα περικλείεται μέσα στο
άλλο.
Η Τάρα θυμάται το παρελθόν με συγκεκριμένο τρόπο. Η Αντάρα το θυμάται
εντελώς διαφορετικά. Η καθεμιά έχει τραύματα που της προξένησε η άλλη. Η
καθεμιά φροντίζει τις πληγές της με την ζηλόφθονη απόλαυση ενός εραστή.
Η Τάρα ήταν ατίθεση στα νιάτα της. Προκάλεσε ιδιαιτέρως τους εύπορους
γονείς της όταν εγκατέλειψε έναν γάμο χωρίς έρωτα για να πάει σε ένα άσραμ
και να ζήσει για λίγο σαν ζητιάνα. Ύστερα κυνήγησε έναν ατημέλητο και
άστεγο «καλλιτέχνη» σέρνοντας από κοντά το μωρό της.
Το κείμενο αναφέρεται στη μνήμη και στην διαχείρηση της μνήμης, ως στοιχείο
της ταυτότητας, του εγκλωβισμού και της προσπάθειας να απελευθερωθεί όταν
πλέον η Τάρα ξεχνάει πράγματα, μπερδεύει τους μισθούς της υπηρέτριάς της και
αφήνει όλη νύχτα το γκάζι αναμμένο. Η Αντάρα βρίσκεται αντιμέτωπη με την
υποχρέωση να φροντίσει μια γυναίκαι που ποτέ της δεν την φρόντισε. Ένα βιβλίο
για τη μνήμη και τον μύθο, για το πώς οι ιστορίες που λες στον εαυτό σου
γίνονται με τον καιρό πιο αληθινές από το ίδιο το πρόσωπό σου που αλλάζει στον
καθρέφτη. Διερευνά τη ζήλια,την εμμονή, την προδοσία, την αγάπη ανάμεσα σε
μάνα και κόρη με πνεύμα καυστικό και θέτει ερωτήματα για το πόσα πραγματικά
γνωρίζουμε για τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους και κατ’ επέκταση για τον ίδιο
μας τον εαυτό.
Η Αντάρα αποφασίζει να βρει τον πατέρα της για να τον
ενημερώσει για την κατάσταση της μητέρας της. Οι περιγραφές της για το σπίτι
του, την καινούργια του οικογένεια, σύζυγο και παιδί, τα αντικείμενα του
σαλονιού τους, τα σχέδιά τους για το μέλλον, ο τρόπος που ανοίγει τον φάκελο
με τις εξετάσεις της Τάρα, είναι καταιγιστικά λεπτομερειακές και αναδεικνύουν
τις διαφορές στην αντίδραση του ανδρικού φύλου, στο άκουσμα της είδησης. Η
Αντάρα καταβυθίζεται στον εαυτό της, πάει μπρος-πίσω, μερικές φορές κάνει
ακόμη πιο πίσω παίρνει φόρα και κινείται με ταχύτητα ακατάστατα και ίσως
αλοπρόσαλλα.
Όπως και η μάνα της χρησιμοποιεί τις αισθήσεις της για να
θυμάται. Αναδύεται περίτρανα το πώς εγκλωβίζονται οι γυναίκες σε μια φυλακή
της κοινωνίας, πώς βιώνουν ένα σύμπαν συγκλονιστικά κλειστό, ακόμα και στην
περίπτωση που δεν γεννιούνται στη φτώχεια και την ανέχεια. Τι να είναι όλο
αυτό αν όχι ένας ύμνος στο τι είναι η γυναικεία ταυτότητα πέρα από τη
μητρότητα και πέρα από αυτό που σκέφτονται οι άνδρες. Γι αυτούς είναι ένας
διπλά άγνωστος πλανήτης.
Οι περιγραφές για τη Νάνι, τη γιαγιά της , οι λεπτομέρειες, οι εικόνες, τα
ινσταντανέ, είναι τα οικοδομικά υλικά που κάνουν ακόμα πιο στέρεο το
γυναικείο χαρακτήρα. Τον ένα και μοναδικό γυναικείο χαρακτήρα της
ιστορίας. Μοιάζουν οι τρεις τους, η μητέρα, η γιαγιά και η Αντάρα, αν
εξαιρέσει κανείς τις διαφορές που έχει χαράξει ο χρόνος. Οι άλλες
διαφοροποιήσεις είναι διακριτικές: Η Νάνι έχει χοντρούς αστραγάλους και τα
μαλλιά της είναι λεία πάνω στο κεφάλι της, με τη χωρίστρα να γυαλίζει σαν
λιπαρός παραπόταμος. Λέει ότι μεγάλωσε ανασαίνοντας τον αέρα του Γκάντι
και δεν έμαθε ποτέ καλά αγγλικά όπως οι νεότερες γενιές. Η Τάρα έχει
ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα και βγάζει ένα σωρό μαύρες τρίχες σαν σπόρους
μουστάρδας πίσω από τις γάμπες της. Η επανάστασή της ήταν να απαρνηθεί
την οικογένεια και την αριστοκρατεία, για να μένει σε ένα άσραμ για χάρη ενός
έρωτα.
Η Αντάρα, η πιο μελαχροινή έχει μπούκλες που λασκάρουν μόνο όταν
είναι βρεγμένες. Γνωρίζει ότι η μητέρα της έχει δείξει ότι δεν ήθελε ποτέ ένα
παιδί και ότι έζησε όλη τη ζωή της χωρίς να σκέφτεται τν επίδραση που είχε
στην κόρη της η δική της ζωή.
Η Νάνι θεωρεί ότι είναι φυσιολογικό που η κόρη της τώρα ξεχνάει. Όλοι
ξεχαχιάρηδες ήταν, απαντάει χωρίς να το παιδεύει περισσότερο. Όμως η
Αντάρα το γνωρίζει στην εποχή της. Γνωρίζει ότι η κακή επικοινωνία
προέρχεται από τη λανθασμένη βεβαιότητα. Προβληματίζεται, αν λέει όλη την
αλήθεια, ή αν έδωσε σε κάτι ένα νόημα που δεν υπήρξε ποτέ, ή ίσως εν με
δύο-τρεις κουβέντες κι ένα νεύμα, έκανε τη μητέρα της πιο άρρωστη από όσο
πραγματικά είναι. Προσπαθεί να της εξηγήσει πώς είναι η εικόνα της
αμυλοειδικής πλάκας, τι σημαίνει να δημιουργείς με το μυαλό σου μια
πραγματικότητα αφαιρώντας κομμάτια ζωής…
Το τέλος είναι ένας κύκλος, ένας κύκλος κλειστός και σοφός, που τελειώνει
σε ένα σημείο και αμέσως πυροδοτεί την αρχή. Το μοτίβο συνεχίζεται και η
κόρη της κόρης, γίνεται ο καθρέφτης της μάνας της. Η κάθε μια από τις
γυναίκες λειτουργεί ως καθρέφτης της άλλης. Ο καθρέφτης αυτός τονίζει τα
λάθη, ενισχύει τις απώλειες της ζωής, πολλαπλασιάζει τον πόνο,
παραμορφώνει τις αρχές ανάλογα με την εποχή…
Το βιβλίο της Avni Doshi με τίτλο ΚΑΜΕΝΗ ΖΑΧΑΡΗ, έχει κερδίσει το
Βραβείο Sushila Devi Award 2021, ήταν υποψήφιο για το Man Booker 2020
και το Women’s Prize for Fiction 2021. Εχει μεταφραστεί σε 25 γλώσσες και
στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΛΕΔΑΡΙΘΜΟΣ σε μετάφραση
της Κλαίρης Παπαμιχαήλ.
Μαίρη Σάββα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου