Δυο δούλες

Στην ιδιαίτερη σχέση δύο γυναικών που είναι αδελφές και καταναλώνουν τη ζωή τους υπηρετώντας την πλούσια, και επηρμένη αριστοκράτισα Κυρία τους, βασίζεται το έργο του Ζαν Ζενέ, ΟΙ ΔΟΥΛΕΣ, ίσως το μοναδικό του με γυναίκες ηρωίδες.   Ενας απο τους σημαντικότερους εκπροσώπους του θεάτρου του παραλόγου, αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης που έζησε έναν σπαραχτικό έρωτα με έναν ακροβάτη και κατέληξε να ζει με παλαιστίνιους στρατιώτες στα στρατόπεδα του Λιβάνου, ως ακτιβιστής, καταφέρνει ακόμα να μας εκπλήσσει με την υπαινικτική του γραφή και το πολιτικοποιημένο, αλλά ταυτόχρονα και ανθρώπινο ύφος του.

Δεν βρίσκω τυχαίο οτι η Σολάνζ είχε επιλεγεί απο τον Ζενέ να είναι η πρωταγωνίστριά του. Στο κείμενο του, είναι η μεγάλη αδελφή, η δυναμική, η πρωτοπόρος που λόγω της καταπιεσμένης της σεξουαλικότητας σπέρνει τους σπόρους της αντίδρασης, θέλει να πετάξει την ταυτότητα της υπηρέτριας απο πάνω της, κι ας με διορθώσει όποιος το έχει διαβάσει, οτι είναι εκείνη που πρωτοστατεί στα "συνομωτικά" βήματα που κάνουν οι δυο δούλες...

Εχει σημασία να ξέρουμε λίγα λόγια για αυτόν τον μεγάλο συγγραφέα, συνομιλητή κάποτε του Ζαν Πωλ Σαρτρ στα καφέ και τα μπιστρό γύρω απο τον Σηκουάνα.  Μολονότι στα πρώτα χρόνια της παιδικής ζωής του μεγάλωσε σε στοργικό περιβάλλον, με δυο χωρικούς γονείς, ο Ζενέ είχε τάσεις περιθωριοποίησης. Διάφορες απόπειρες φυγής απο την οικογενειακή εστία και μικροκλοπές στους δρόμους του έβαλαν την ετικέτα του κλέφτη απο τα 12 χρόνια του.  Οι γονείς του όμως βλέποντας τα ιδιαίτερα χαρίσματα του παιδιού τους, τον έστειλαν σε μια τεχνική σχολή έξω απο το Παρίσι για να μάθει ένα επάγγελμα, αυτό του τυπογράφου.  Δεν έμεινε όμως για πολύ.  Το έσκασε γρήγορα για να κυνηγήσει το όνειρό του που ήταν ο κινηματογράφος. 

"Αποφάσισα να απαρνηθώ έναν κόσμο που με είχε απαρνηθεί" έγραψε για την τροπή που πήρε στη συνέχεια η ζωή του, σα να δικαιολογείται για το δρόμο που έμελλε να ακολουθήσει.  Πέρασε τα εφηβικά του χρόνια κλεισμένος σε αναμορφωτήριο κι εκεί γνώρισε καλά τη σκληρή δουλειά, την άσχημη όψη των ανθρώπων, την αδικία αρκετές φορές και σε προσωπικό επίπεδο τον ομοφυλοφιλικό έρωτα. "Βλέπω στους κλέφτες, στους προδότες, στους απόκληρους, στους δολοφόνους και στους μάγκες μια βαθιά ομορφιά, υπόγεια" είχε γράψει.  Το πρώτο του κείμενο η "Παναγία των λουλουδιών" υπήρξε ένα απο τα πιο εμπρηστικά μυθιστορήματα του 20ου αιώνα, το έγραψε και κομματάκια απο χαρτιά μέσα στο κελί του και αναγκάστηκε να το ξαναγράψει όλο απο την αρχή, όταν οι φύλακες για να τον βασανίσουν του το πήραν και το έσκισαν.  

Στις Δούλες που είδαμε απο το Εθνικό, ήταν απολαυστικός ο διάλογος -βαριά παρουσία του  αντιδραστικού και αντικαθεστωτικού Ζενέ- και τα σκηνικά ατμοσφαιρικά, μα δεν είδα τη δαιμόνια Σολάνζ που είχα φτιάξει στο μυαλό μου διαβάζοντας το έργο.    Η πρωταγωνίστρια σε αυτήν την παράσταση ήταν η μικρή της αδελφή, η Κλαίρ, ένας αίλουρος, μια παρουσία στη σκηνή πολύ πιο επιβλητική.  Οφειλόταν άραγε στη δεξιοτεχνία της ηθοποιού που την υποδυόταν; Ήταν, σαν κάποιο μαγικό χέρι να έχει αντιστρέψει τους ρόλους, σα να είχε ξαναμοιράσει τις ατάκες με άλλο τρόπο, δεν ξέρω.  Μπορεί αυτό να ήταν ο στόχος.  Μπορεί ο στόχος να ήταν να κυριαρχήσει, η μικρή, το αντίγραφο της αριστοκράτισας Κυρίας, ώσπου στο τέλος να στραγγαλιστεί απο τα χέρια της αδελφής της.  Προβληματισμός.  

Για την Κυρία, ούτε λόγος.  Ο ρόλος έπεισε απολύτως και παραπέμπει το θεατή σε γνώριμες τέτοιου είδους κυρίες που ζουν μεταξύ χλιδάτων διαμερισμάτων σε ευρωπαϊκές πόλεις, κυκλοφορούν μόνον με σινιέ συνολάκια και διοργανώνουν φιέστες δαπανώντας χρήματα των άλλων.    Ευχαριστούμε.