Ειρεσιώνη, το ελληνικό χριστουγεννιάτικο δένδρο

Οι "παίδες οι αμφιθαλείς" τριγύριζαν τα παλιά τα χρόνια απο σπίτι σε σπίτι κι εύχονταν στους οικοδεσπότες, τραγουδώντας ευχές.  Ήταν τα παιδιά που είχαν και τους δυο γονείς τους στη ζωή.

Κάποτε στη Σάμο, μια ομάδα παιδιών που τριγυρνούσε στις γειτονιές σε κάποια ανοιξιάτικη γιορτή του Απόλλωνα, κρατούσαν την Ειρεσιώνη , δηλαδή ένα κλαδί ελιάς, συνήθως αγριελιάς, που το στόλιζαν με καρπούς, φρούτα, κορδέλες, κομμάτια μαλλλιού, ή μικρά μπουκαλάκια με κρασί, μέλι και λάδι.  Τα παιδιά τραγουδούσαν στίχους που μοιάζουν με τα νεοελληνικά κάλαντα.  Με την ειρεσιώνη, που πολλά παιδιά φορούσαν και στο κεφάλι, άγγιζαν αρρώστους και ανήμπορούς, γιατί πίστευαν οτι τους θεραπεύει.

Κάποια άλλα παιδιά κρατούσαν θύρσους (δηλαδή ξύλινα ραβδιά, τυλιγμένα με φύλλα κισσού ή αμπελιού και κουκουνάρια πεύκου) , αλλά και τα γνωστά ομοιώματα πλοίων που συμβόλιζαν την ευημερία στις θάλασσες, τον ερχομό των ναυτικών για τις γιορτινές μέρες που ο Διόνυσος, κάνει παρέα και θέλει καλοπέραση....

Πάντως η ειρεσιώνη  στολίζεται ακόμη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας συμβολίζοντας την ευημερία και τη γονιμότητα για τον καινούργιο χρόνο. 

Θεωρείται ο "πρόγονος" του χριστουγεννιάτικου δένδρου στην Ελλάδα. Η Ειρεσιώνη, αυτό το απλό κλαδί ελιάς στολιζόταν με σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα και ήταν έκφραση ευχαριστίας για την γονιμότητα του έτους που φεύγει και την παράκληση για ευφορία το έτος που έρχεται.  ηταν αφιερωμένη στην Αθηνά, τον απόλλωνα και τις Ωρες (Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη).

Το έθιμο της ειρεσιώνης καταδικάστηκε ως ειδωλολατρικό απο το θεοκρατικό καθεστώς που ακολούθησε και απαγορεύτηκε η τέλεσή του.  Αιώνες αργότερα το ίδιο έθιμο επανήλθε με τη μορφή Χριστουγννιάτικου και Πρωτοχρονιάτικου δένδρου -δεν θα μπορούσαν να βρουν εύκολα αγριελιά, είναι η αλήθεια-  απο τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Οθωνα στην Ελλάδα, ως δικό τους Χριστουγεννιάτικο έθιμο.  Πάντως, εύκολα υιοθετήθηκε η συνήθεια του Χριστουγεννιάτικου δένδρου στην Ελλάδα, αφού ο στολισμός ενός κλαριού, υπήρχε απο τα αρχαία χρόνια στην ιστορική μνήμη των κατοίκων αυτής της χώρας.