Σόδομα και Γόμορρα

Ταξίδι στα σύγχρονα Σόδομα δεκάδες αιώνες μετά την βιβλική καταστροφή με πήγε η Ιωάννα Μπουραζοπούλου με την πρωτότυπη ιστορία και το βιβλίο της "Τι είδε η γυναίκα του Λωτ", για το οποίο δεν έγινε πολύς λόγος  όταν είχε γραφτεί.  Μου αρέσει να διαβάζω τις ιστορίες όταν έχουν κρυώσει, όταν έχουν χάσει το άρωμα της δοξαστικής, ή σκληρής επικαιρότητας, γιατί τους δίνω το δικό μου άρωμα.  Έτσι λοιπόν, διάβασα σήμερα, αυτό το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2007.

Συμφωνώ τελικά οτι "η πραγματικότητα μπορεί να μην είναι παρά μια ομαδική παραίσθηση" , όπως η εικόνα που στήθηκε από την συγγραφέα, όταν ένα ρήγμα, μια μετατόπιση στα έγκατα της Νεκράς Θάλασσας, προκαλεί κάτι σαν τσουνάμι και αλλάζει οριστικά το γεωγραφικό ανάγλυφο της γης, βυθίζοντας κάτω από το νερό όλες τις παράκτιες ασιατικές, αφρικανικές κι ευρωπαϊκές χώρες.  Ύστερα, μια νέα εξουσία αναδύεται, μια αποικία ανθρώπων δημιουργείται και οι κάτοικοί της την ακολουθούν, υποτάσσονται,  τηρώντας πιστά κάποιους κανόνες.  

Οι κανόνες καθορίζονται από μια απρόσωπη Κοινοπραξία που έχει έδρα στο Παρίσι, το οποίο είναι πλέον παραθαλάσσιο και στόχος είναι η εκμετάλλευση του μυστηριώδους βιολετί αλατιού που αναβλύζει στην περιοχή του ρήγματος.  Ολόκληρη η αποικία, οι κάτοικοι με τις ζωές τους και την καθημερινότητά τους λειτουργούν για να έρθει αυτός ο πλούτος στο φως, να κάνει τους πλούσιους πιο πλούσιους.  Οι ίδιοι, σαν άοκνα μυρμήγκια μέσα στην αποικία-κλουβί, συνεχίζουν υποταγμένα τη δουλειά τους όπως προβλέπεται και δεν διαταράσσουν την καταπιεστική ζωή τους, ούτε καν με μια σκέψη φυγής από το ζοφερό, υγρό και χωρίς οξυγόνο περιβάλλον στο οποίο βρέθηκαν.

Το σκηνικό θυμίζει Οργουελ και οδηγεί μετά από περιπλάνηση στο σκοτεινό σημείο όπου κρύβεται η συνειδητοποίηση οτι ο εφιάλτης δεν είναι εκεί έξω αλλά βαθιά μέσα στον καθέναν από εμάς.   

Έξι υψηλόβαθμοι υπάλληλοι, ένας Γάλλος, ένας Ισπανός, ένας Μαυροβούνιος, ένας Τούρκος, μια Βρετανίδα κι ένας Ιταλός, ζουν τις εφιαλτικότερες μέρες τους, αν και διακεκριμένοι πολίτες αυτής της ιδιότυπης "χώρας", όταν για πρώτη φορά μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια ταπεινωτικής υποταγής στον εξουσιαστή του τόπου, αναγκάζονται να αναλάβουν δράση όταν εκείνος θα βρεθεί νεκρός.  Μα και οι ίδιοι αυτοί δεν είναι τίποτε άγιοι.  Ένας πρώην απατεώνας είναι σήμερα δικαστής, ένας πρώην εγκληματίας είναι σήμερα ιερέας, μια πρώην πόρνη είναι η σύζυγος του βασιλιά.  Αυτή η εκδοχή του μέλλοντος δεν είναι καθόλου αισιόδοξη αλλά η συγγραφέας καταφέρνει να σε κάνει να αγαπήσεις του ήρωες της και να τους συμπονέσεις στη δύσκολη στιγμή τους -όταν ζουν μέσα σε κλίμα νοσηρής καχυποψίας, παράλογης ενοχής και ανεξέλεγκτου φόβου- παρά την αηδία που μπορεί να σε κάνει να νοιώσεις το σκοτεινό τους παρελθόν.

Το τι ακολουθεί, αποτελεί ένα εκρηκτικό μείγμα φαντασίας, σύγχυσης και κινηματογραφικής διάθεσης με εναλλαγή δυνατών συναισθημάτων και  έντονων εικόνων με πλούσια τραγικότητα και χιούμορ ενίοτε, όπως το κάψιμο του πτώματος του κυβερνήτη και η αδυναμία του να καεί στο φούρνο των ανακτόρων, η κλοπή του θησαυρού  -που όλοι μέσα τους τελικά ονειρεύονταν, προς τιμωρία της Κοινοπραξίας που το εκμεταλλεύεται- καθώς μεγάλες ποσότητες από την παραγωγή του μυστηριώδους βιολετί αλατιού μεταφέρονται με βασανιστικό τρόπο μέσα στη φονική έρημο.  

Μα και ίδιο το πέρασμα τελικά αυτής της ερήμου, είναι σημειολογικά μια κορυφαία στιγμή της ιστορίας, μιας και ήταν το απαγορευμένο όριο, που προηγουμένως, θεωρείτο θανατηφόρο από τους αποίκους...  Ίσως τελικά τα Σόδομα και Γόμορρα είναι ταυτόχρονα πηγή πλουτισμού για κάποιους και αφορμή για υπέρβαση γι άλλους.  Τότε και τώρα.  

Όχι, δεν είναι μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας, αν και εύκολα θα μπορούσε. Είναι ένα απότομο ξύπνημα -όπως αυτό που έζησαν οι ήρωες της ιστορίας- μόνο που αυτή τη φορά αφορά το ελληνικό μυθιστόρημα, που σπανίως βλέπει τη συνολική εικόνα του κόσμου απο μακριά, σπανίως βλέπει τον κόσμο παγκόσμιο.  Συνήθως φοράει μεγενθυτικούς φακούς, κάνοντας την κουκίδα του χωριού μας το κέντρο του κόσμου.  

Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου ναι, μπορεί να καυχιέται οτι έβγαλε τους φακούς και μαθαίνει στον αναγνώστη της να το κάνει κι αυτός.