Παραμύθια με Όπλα

Χαμένοι στη μετάφραση είναι εκεί πέρα στα Ηνωμένα Εθνη που γιορτάζουν μάλιστα αυτές τις μέρες και τα εξηκοστά τέταρτα γενέθλια του Οργανισμού. Χρόνια τώρα εμπειρογνώμονες και νομικοί αναζητούν τον ''ορισμό'' για τα παιδιά που κρατούν όπλα, χάνοντας την ουσία....

Η στρατολόγηση παιδιών κάτων των 15 ετών, θεωρείται έγκλημα πολέμου. Απο το 2001, το γραφείο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ δημοσιεύει κάθε χρόνο μία έκθεση για τα παιδιά που συμμετέχουν σε ένοπλες συγκρούσεις, η οποία περιλαμβάνει δύο παραρτήματα, που χαρακτηρίζονται ''κατάλογοι της ντροπής'' και καταγράφουν τις ένοπλες οργανώσεις που στρατολογούν ανηλίκους. Η τελευταία έκθεση - αποκάλυψη, λέει οτι 300.000 αγόρια και κορίτσια εμπλέκονται σε 30 συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Στη Μιανμάρ, το Τσάντ, την Κεντρική Αφρική, την Ουγκάντα, το Σουδάν, το Νταρφούρ....

Ο φετινός ''κατάλογος της ντροπής'' αναφέρεται στη δράση δεκαεννέα στρατών (τακτικών και αντάρτικων). Πόσο οξύμωρο δείχνει να ασχολούνται εκατοντάδες υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι απο όλον κόσμο, με το τί είναι το ''παιδί στρατιώτης'', το ''παιδί μαχητής'', το ''παιδί σκλάβος'' , ή το παιδί ''εμπλεκόμενο σε ένοπλες ομάδες'' κλπ.....

Το θέμα είναι οτι μετά το τέλος μιας σύρραξης, η αποστρατεία, ο αφοπλισμός και η κοινωνική επανένταξη δεν είναι ποτέ απλές υποθέσεις. Τα παιδιά δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στην οικογένειά τους, και μάλιστα, αρκετά από αυτά, έχουν επιλέξει οικειοθελώς να γίνουν στρατιώτες, θεωρώντας πως κι αυτό ένα επάγγελμα είναι. Στα μάτια τους η στρατιωτική ζωή έχει και τις θετικές πλευρές της. Για τον κάτοχο ενός καλάσνικοφ είναι ευκολότερο να κλέβει κατσίκες από το να τις εκτρέφει. Τα προγράμματα επανένταξης της UNICEF δεν είναι πάντοτε επαρκή και συχνά προκαλούν αντιδράσεις.

Μην ξεχνάμε και τους ψυχολογικούς παράγοντες. « Πολλοί έφηβοι, παιδιά-στρατιώτες ονειρεύονται να γίνουν παντοδύναμοι, με τη διαφορά ότι αυτά υλοποιούν το όνειρό τους », έλεγε ένας υπάλληλος του ΟΗΕ που υπηρετεί στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. « Νομίζουν πως είναι θεοί, πανίσχυροι κι αθάνατοι. Γι’ αυτό και γίνονται καλοί στρατιώτες. Γιατί δεν φοβούνται το θάνατο ».

Μετά τη μάχη, αν τα παιδιά αυτά δεν μπουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα, χάνονται. Δεν είναι αποδεκτά ούτε στην δική τους μικρή κοινωνία και πολλές φορές ούτε στην οικογένειά τους, γιατί πιστεύουν οτι είναι μπλεγμένα σε βρώμικες ιστορίες. Η οικογένεια χρειάζεται ψυχοκοινωνική στήριξη, διότι καλείται να διαχειριστεί ένα παιδί που ενδεχομένως θα είναι επιθετικό. Οικτρό αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα η ιστορία του μικρού Αχμάντ ο οποίος απήχθη απο τον Στρατό της Αντίστασης του Κυρίου (Lord’s Resistance Army-LRA) μαζί με χιλιάδες άλλα παιδιά τη δεκαετία του ’80. Τον υποχρέωσαν να ακρωτηριάσει τους συγγενείς του, διασφαλίζοντας έτσι ότι ένας στρατολογημένος δεν πρόκειται να λιποτακτήσει!!!

Πάντως, η διεθνής δικαιοσύνη δεν φαίνεται να τρομάζει τους ''στρατολόγους''. Θα πίστευε κανείς ότι η δίκη του Τόμας Λουμπάνγκα, ενός ηγέτη ανταρτών, στον οποίο απαγγέλθηκαν κατηγορίες, επειδή είχε στρατολογήσει παιδιά στις αρχές της δεκαετίας του 2000, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά. Ομως το 2005, στην Κινσάσα, τέσσερις πρώην αντάρτες προήχθησαν -μεταπολεμικά- σε στρατηγούς, μολονότι είχαν δολοφονήσει, βασανίσει, βιάσει, ακρωτηριάσει και είχαν στρατολογήσει παιδιά, σύμφωνα με την διεθνή οργάνωση Human Rights Watch.

Η αλήθεια είναι οτι η επανένταξη κοστίζει ακριβά και οι χώρες-χρηματοδότες δεν θέλουν να ξοδεύουν χρήματα ''στο βρόντο''.

Σήμερα που τα Ηνωμένα Εθνη γιορτάζουν, ας σκεφτούν οι ειδικοί καλύτερα. Θέλουν αποτελέσματα, ή απλώς να έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους;

Για να είσαι Μεγάλος,να είσαι ολόκληρος. Κανένα κομμάτι του εαυτού σου μην αποκλείεις, σε τίποτε μην υπερβάλλεις. Να είσαι ολόκληρος, εσύ, σε κάθε κίνηση. Βάλε τον εαυτό σου στο μικρότερο πράγμα που κάνεις. Έτσι και η σελήνη ολόκληρη σε κάθε λίμνη λάμπει. Και λάμπει, γιατί ζει ψηλά.

Φερνάντο Πεσσόα

Το αναπόφευκτο και τα ΙΜΙΑ

Μια μέρα, εκεί που o Ναρσρεντίν Χότζας περπατούσε σ’ ένα σοκάκι, ένας μάστορας που έφτιαχνε τα κεραμίδια σε μια στέγη, γλίστρησε κι ήρθε και … «προσγειώθηκε» επάνω του!

Ο μάστορας δεν έπαθε τίποτα, αλλά ο Χότζας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με σπασμένο σβέρκο!

«Και τι δίδαγμα βγάζεις απ’ αυτό που σου συνέβη;» τον ρώτησε ένας φίλος του που πήγε να τον δει, κι ο Χότζας του απάντησε:«Να μην το βάζεις κάτω πιστεύοντας στο αναπόφευκτο, ακόμα κι όταν μια αιτία κάνει το αποτέλεσμα να μοιάζει αναπόφευκτο. Να αποφεύγεις θεωρητικές υποθέσεις, όπως για παράδειγμα το '' όταν ένας άνθρωπος πέσει από μία στέγη, αναπόφευκτα θα σπάσει το σβέρκο του'', γιατί όπως έδειξε αυτό που μου συνέβη, ο μάστορας έπεσε από τη στέγη, αλλά εκείνος είναι σώος, ενώ το δικό μου σβέρκο έσπασε».

Βρέθηκα χθες στην παρουσίαση του βιβλίου δυο αξιόλογων ανθρώπων, δημοσιογράφων, του Μιχάλη Ιγνατίου και του Τάμυ Έλλις, με τίτλο ''ΙΜΙΑ''. Πρόκειται για μια αφήγηση που βασίζεται στα απόρρητα τηλεγραφήματα των αμερικανικών διπλωματικών υπηρεσιών, για την υπόθεση των Ιμίων. Μια υπόθεση που δεν έχει ακόμη φωτισθεί απο όλες τις πλευρές. Ομως ποτέ δεν θα ξεχάσω το τηλέφωνο να χτυπά μια νύχτα στις Βρυξέλλες. ''Οι τούρκοι αποβιβάστηκαν σε ελληνικό έδαφος στο Αιγαίο. Πήγαινε αμέσως στην έδρα του ΝΑΤΟ να μάθεις τί λένε, τι θα κάνουν'', είπε η αγχωμένη φωνή στην άλλη πλευρά της γραμμής.....

Πώς θα μπορούσε μια πτωχή και ταπεινή δημοσιογράφος να πείσει τους θερμοαιμους συναδέλφους της στην Αθήνα, οτι οι νατοικοί υπάλληλοι κοιμούνται αυτήν την ώρα; Οτι ούτε κοιμούνται, ούτε ξυπνούν έχοντας στο μυαλό τους τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Πώς να θέσει ερωτήματα εξηγώντας στον ανυποψίαστο υπάλληλο των Βρυξελλών, οτι Ελλάδα-Τουρκία δεν έχουν ''διαφορές'' να συζητήσουν, αλλά μόνο την εξής μία και μοναδική διαφορά....; Οτι, οτι, οτι....

Κάπως έτσι ξεκίνησε για μένα αυτό το παραμύθι. Αν ήταν αναπόφευκτο να συμβούν όλα αυτά, όπως λέει η ιστορία του Χότζα, ή όχι, δεν το ξέρω. Ο ρόλος ανθρώπων του Τύπου τις μέρες εκείνες, θα κριθεί κι αυτός, όμως εδώ σήμερα, είναι σημαντικός. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα συμπεριλάβει για τα συμπεράσματά του, το δίχως άλλο, το σημαντικό βιβλίο του Μιχάλη και του Τάμυ. Γνωρίζω οτι για να το γράψουν, πέρασαν απο σαράντα κύματα που λέμε κι εμείς οι παραμυθάδες.

Οτι ο δρόμος ήταν δύσκολος γιατί αυτό που έκαναν ήταν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα για την ανακάλυψη της αλήθειας που προσφέρει το σύστημα μέσω του Νόμου. Αγωνίστηκαν για την αναζήτηση και δημοσίευση εγγράφων του Λευκού Οίκου, του Στέιτ Ντιπαρτμεντ και άλλων υπηρεσιών και το πόνημά τους, αποτελεί βιβλίο αναφοράς για τον μελετητή.

Ας είναι καλοτάξιδο.

Νομπελ-κατακραυγή στον ολοκληρωτισμό

''Δεν μπορώ ακόμη να το πιστέψω'' είπε η Χερτα Μίλερ στην οποία απονεμήθηκε το Νομπελ Λογοτεχνίας για το 2009, κι εγώ την πιστεύω. Αλλωστε επικρατέστεροι μέχρι και την τελευταία στιγμή ήταν ο φημισμένος και στην Ελλάδα ισραηλινός Αμος Οζ , η αλγερινή Ασια Τζεμπάρ αλλά και η αμερικανίδα Τζόις Κάρολ Οουτς. Μόνιμο φαβορί θα αποκαλούσα τον Φίλιπ Ροθ, που παρά τις επιτυχίες του, δεν έπεισε τους σουηδούς ούτε αυτή τη φορά.

Γιατί σίγουρα τίποτε δεν είχε υποψιασθεί όταν ζούσε το καθεστώς του ολοκληρωτισμου την εποχή του Νικολάε Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, όπου εργαζόταν ως μεταφράστρια σε ένα εργοστάσιο, και είχε αρνηθεί στην διαβόητη τότε Σεκουριτάτε, τη βοήθειά της, δηλαδή για να ακριβολογούμε τις υπηρεσίες της, ως πληροφοριοδότης.

Σύμφωνα με τη Σουηδική Ακαδημία, που την τίμησε με το πρεστίζ του Νομπελ ( αλλά και με εναμισι περίπου εκατο. δολλάρια) η συγγραφέας, "με την πυκνότητα της ποίησης της και την ειλικρίνεια της πρόζας της, σκιαγραφεί το σύμπαν των στερημένων". Αναγκάστηκε να μεταναστεύσει απο το γερμανόφωνο χωριό Νίτσκιντορφ της Ρουμανίας, κοντά στην Τιμισοάρα όπου γεννήθηκε, προς τη Δυτική Γερμανία μαζί με τον σύζυγό της, συγγραφέα Ρίχαρντ Βάγκνερ, καθώς στη Ρουμανία δεν της επέτρεπαν να εκδώσει τα έργα της.

Το πρώτο της μυθιστόρημα ήταν "Η Συνάντηση" το 1997, ενώ είχε προηγηθεί μία συλλογή διηγημάτων το 1982, με την οποία πρωτοεμφανίστηκε. Άλλα της μυθιστορήματα είναι "Η αλεπού ήταν κιόλας ο κυνηγός", "Το Ζώο της Καρδιάς", ενώ στα ελληνικά κυκλοφορεί το "Μετέωροι Ταξιδιώτες".

Η τελευταία φορά που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας κάποιος Αμερικανός ήταν το 1993, οπότε την ανώτατη διάκριση στα λογοτεχνικά πράγματα, είχε αποσπάσει η Toni Morrison.Από το 1901, που δόθηκε το πρώτο Νόμπελ Λογοτεχνίας, την τιμητική διάκριση έχουν λάβει συνολικά 101 συγγραφείς, ποιητές και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Ανάμεσά στους πιο ''γνωστούς'' νικητές οι: George Bernard Shaw, Luigi Pirandello, Eugene O'Neill, Thomas Mann, T.S. Eliot, Ernest Hemingway, Winston Churchill, Albert Camus, Juan Ramón Jiménez, Mikhail Sholokhov, Pablo Neruda, Samuel Beckett, Gabriel García Márquez, Orhan Pamuk και Harold Pinter. Από ελληνικής πλευράς, το Νόμπελ Λογοτεχνίας έχουν κερδίσει ο Γιώργος Σεφέρης το 1963 και ο Οδυσσέας Ελύτης το 1979.

Νέα Μέρα

Μια νέα μέρα ξημέρωσε. Σαν ένα παραμύθι να βρήκε το τέλος του, κι ένα άλλο ξεκινά.

Εκείνο που συνάντησε το τέλος, άφησε τον ήρωα κουρασμένο και κουλουριασμένο στη γωνιά του, γερασμένο απο τα προβλήματα που δεν μπόρεσε να λύσει, εγκαταλελειμένο απο φίλους και δικούς, που τώρα κοιτάνε το δικό τους αύριο. Λες και δεν ήταν εκεί οταν ο ήρωας στόχευε με το δόρι του τους κοινούς τους εχθρούς. Λες και δεν ήταν συμπολεμιστές. Τώρα κατέθεσαν τις ασπίδες τους και το σκάνε γι άλλα παραμύθια...

Το άλλο παραμύθι ξεκινά με την ελπίδα. Ο ήρωας δεν είναι καθόλου μόνος. Εχει μαζί πολλούς που τον πιστεύουν και άλλους που απλώς αποφάσισαν να οδοιπορήσουν πλάι του, αφού αυτός είναι τώρα. Η καινούργια αρχή είναι εδώ. Ο ενθουσιασμός είναι συγκρατημένος. Ολοι ξέρουν γιατί. Οι νέοι θέλουν δουλειές, τα παιδιά σχολεία, οι ασφαλισμένοι συντάξεις, οι άρρωστοι νοσοκομεία. Θέλουν να βρεθεί το χαμόγελο που μια μάγισσα κακιά έκλεψε πριν καιρό.

Οι αντιξοότητες πολλές και το θηρίο του παραμυθιού καραδοκεί. Να μη χαθεί χρόνος γιατί εδώ δεν θα ισχύσει το ''έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα''....

Είναι η μέρα τους !