Τρίτη 12 Μαρτίου 2013

Παιχνίδι χωρίς κανόνες, τότε και τώρα

Δεν καταλαβαίνω γιατί το βιβλίο "Παιχνίδι χωρίς κανόνες" της Γαλάτειας Γρηγοριάδου Σουρέλη  κυκλοφόρησε  ως εφηβικό βιβλίο  κι όχι ως μυθιστόρημα για ενήλικες.  Βεβαίως ο πρωταγωνιστής  της ιστορίας  (που για πρώτη φορά εκδόθηκε το 1982) είναι ένας έφηβος, ο Βαγγέλης, που εγκαταλείπει τη φτώχεια της ελληνικής επαρχίας και ακολουθεί τα όνειρά του για περιπέτεια και καλύτερη ζωή.  Θα μπορούσε ωστόσο, να είναι η ιστορία του κάθε Έλληνα.  Η ιστορία του κάθε πολίτη της έφηβης Ελλάδας που μεταναστεύει για να αναζητήσει καλύτερη ζωή σε μια στιγμή δύσκολη της ιστορίας της.....

Τα δίνει όλα για να πετύχει το στόχο του ο νεαρός Βαγγέλης.  Όπως η Ελλάδα σήμερα. Θυσιάζει τα πάντα.  Εγκαταλείπει το σχολείο και την οικογένεια, ξεπουλάει ό,τι έχει και δεν έχει, μεταμορφώνεται για να πετύχει το σκοπό του, γίνεται ακόμα και κλέφτης....

Μόνο που το όνειρό του αποδεικνύεται "φούσκα".  Κάποιοι "επιτήδιοι" δήθεν φίλοι και υποστηρικτές του τον έπεισαν οτι θα συναντήσει τη Γη της Επαγγελίας, αλλά εκείνος καταλήγει Γκασταρμπάιτερ σε εργοστάσιο της Γερμανίας.  Φεύγει παράνομος, ταπεινώνεται τόσο πολύ ο Βαγγέλης, σκέφτεται πόσο δίκιο είχε η μάνα του σε κάποια πράγματα.  Η μάνα είναι η Ελλάδα όμως.  Όρθια, πεινασμένη, κουρασμένη μεγαλώνει σε ένα στενό και υγρό αχούρι  στο χωριό, μια ολόκληρη οικογένεια, με δυο ακόμα μωρά και με δυο γέροντες.  Και ήθελε να τον σπουδάσει το Βαγγέλη της.  Όχι να μείνει ανειδίκευτος σαν τον πατέρα του, που δεν τον θέλησε για εργάτη η Γερμανία λόγω αρρώστιας....

Η ιστορία εκτυλίσσεται τη δεκαετία του 60 μετά την "συμφωνία" της κυβέρνησης της Ομοσπονδιακής Γερμανίας και της ελληνικής κυβέρνησης για "φιλοξενία" εργατών.  Μα για ποιά φιλοξενία μιλάμε;  O φιλοξενούμενος, όπως σωστά διαπιστώνει ο Βαγγέλης είναι ελεύθερος, έχει δικαιώματα και δεν του πίνει το αίμα ο ανάλγητος σπιτονοικοκύρης...

Είναι η εποχή της μεγάλης μετανάστευσης, του δουλεμπόριου του 20ού αιώνα στο οποίο οι φτωχοί έλληνες, ταξίδεψαν, ξενιτεύτηκαν για να τροφοδοτήσουν με εργατικό δυναμικό τη μεγάλη Γερμανία.......Ο Βαγγέλης φεύγει κρυφά απ' το χωριό του, ξεγελασμένος από υποσχέσεις μεγάλης ζωής, εύκολου πλουτισμού. Μια βυζαντινή εικόνα του δίνει το εισιτήριο για την «πολιτισμένη» Ευρώπη. 

Τα εργοστάσια, τα χάιμ, η ζωή των γκασταρμπάιτερ (των ανειδίκευτων εργατών που προέρχονταν από τις χώρες του Νότου, Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία) οι αγωνίες τους, η κόλασή τους γλαφυρά ξεδιπλώνονται σ' αυτό το βιβλίο.  Ούτε "φιλοξενούμενοι" ούτε "μετανάστες" ήταν.  Γιατί αν ήταν μετανάστες θα έμεναν σε σπίτια , όχι σε κοινόβια χάιμ, ακβριβοπληρωμένα απο τα εργατικά μεροκάματα.  Θα έπαιρναν μισθούς κανονικούς, όπως οι γερμανοί εργάτες, θα είχαν ασφάλιση....

Είναι σπουδαίο βιβλίο για ενήλικες τελικά. Καταγράφει πως ξεκίνησε να ζει το ελληνικό στοιχείο, πώς δέθηκε ο φοιτητικός κόσμος με τους εργάτες, ποιές ανάγκες έχουν οι κοινωνίες που ζουν εργαζόμενοι και μεγαλώνουν τους αυριανούς πολίτες......  Σε βάζει να παρακολουθείς με τα μάτια του έφηβου Βαγγέλη το παιχνίδι που παίχτηκε τότε, και παίζεται ακόμα ίσως σε άλλο πλαίσιο, το ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: