Κυριακή 3 Ιουνίου 2018

Τζιοκόντα. Έρωτας και Θάνατος


Το μεγαλείο της νιότης υπενθυμίζει στον αναγνώστη η ΤΖΙΟΚΟΝΤΑ του Νίκου Κοκάντζη και τον βάζει να σκεφθεί πόσο μικρός στ' αλήθεια φαίνεται ένας σαρωτικός παγκόσμιος πόλεμος στα μάτια δυο ερωτευμένων εφήβων που ζουν το τώρα και απολαμβάνουν το δώρο της ζωής, σαν να μην υπάρχει αύριο. 

Το βιβλίο αυτό, αν και το μοναδικό του Θεσσαλονικιού ψυχιάτρου που έφυγε από τη ζωή το 2009, άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στη νεώτερη ελληνική λογοτεχνική πραγματικοτητα. Πρόκειται για μια ιστορία πάθους που έζησε  στην Θεσσαλονίκη την εποχή της γερμανικής Κατοχής ο ίδιος ο συγγραφέας με μια νεαρή Εβραιοπούλα.  Η αφήγησή του επικεντρώνεται στην παρθενική ανακάλυψη της απόλαυσης της σάρκας, στην αφύπνιση της επιθυμίας, της τελετουργίας και της ανακάλυψής της, αλλά και στη συνειδητοποίηση στο μυαλό των δυο νέων, ότι οι συναντήσεις τους είναι πράξεις αντίστασης...

Κάποια στιγμή, που σχεδόν νομίζεις ότι είναι η στιγμή που περίμεναν τα δυο παιδιά, η Τζιοκόντα και η οικογένειά της επιβιβάστηκαν σε ένα απο τα γερμανικά καμιόνια κι ύστερα σε τραίνο για το Αουσβιτς.  Είναι η στιγμή που ο έρωτας και ο θάνατος συναντιούνται.  Πρόκειται για ένα κείμενο με βαθιά συγκινησιακή φόρτιση και κάνει την περιγραφή των ερωτικών συνευρέσεων του ζευγαριού χωρίς περιστροφές, ψευτοντροπές και χωρίς ηθικολογίες.  Με απόλυτη συνέπεια στο ύφος, με αμεσότητα, απλότητα και ρομαντισμό ο Κοκάντζης (ξεφεύγοντας εντελώς από την παγίδα της αφέλειας ή της σαχλαμάρας στην οποία εύκολα μπορεί να πέσει ένας συγγραφέας σε αυτήν την περίπτωση) περιγράφει πώς τα παιδιά ανακαλύπτουν τον έρωτα κάτω από τις συνθήκες του πολέμου.

Με μαστοριά  -η οποία με κάνει να αναρωτιέμαι γιατί άραγε αυτή η μεγαλειώδης απο τεχνικής άποψης νουβέλα, δεν στάθηκε δυνατόν να γίνει η απαρχή μιας σειράς βιβλίων από τον Νίκο Κοκάντζη- ο συγγραφέας προϊκονομεί τους βομβαρδισμούς της Θεσσαλονίκης μέσα απο τις ερωτικές σκηνές.  Επίσης ο συγγραφέας ενθέτει την αναφορά του Ολοκαυτώματος εντελώς αντιθετικά, μέσα στις πιο όμορφες στιγμές που περνούν κρυφά οι δυο νέοι, μέσα απο τις περιγραφές για το σώμα τους, το άρωμά τους, τη νιότη τους , προϊκονομεί το συγκλονιστικό μέλλον...



Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι το βιβλίο αυτό επανεκδίδεται συνεχώς μετά την πρώτη του έκδοση το 1975.  Ο πόλεμος υπάρχει ως φόντο στην ιστορία αυτής της αγάπης.  Ακόμα και για τις φρικαλεότητες, η ματιά του Κοκάντζη ρίχνεται με απαλό κι ευαίσθητο τρόπο.  Αυτό που είχε σημασία γι αυτόν ήταν να πει τις αναμνήσεις του, την ιστορία του. Και το κάνει με ιερό τρόπο στη μνήμη της λατρεμένης του Tζιοκόντα που χάθηκε άδικα στα κρεματόρια με ένα σώμα που ήταν γεμάτο αγάπη και φως από τη ζωή της νιότης.


Δεν υπάρχουν σχόλια: